“Nam quốc đánh hà” là bài thơ lừng danh nhất trong lịch sử Việt Nam, và được đánh giá là phiên bản tuyên ngôn hòa bình đầu tiên khẳng định chủ quyền của người việt trên cương vực của mình. Mặc dù nhiên, với ít nhất là 35 dị bản sách và 8 dị phiên bản thần tích, xuất phát của “Nam quốc tô hà” vẫn còn đấy là một lốt hỏi…Một số tài liệu nhận định rằng “Nam quốc đánh hà” là thành phầm của Lý thường xuyên Kiệt viết ra để khích lệ tinh thần quân sĩ Đại Việt trong trận đánh chống lại quân Tống lần hai. (Tranh qua hungsuviet.us)“Nam quốc tô hà” là 1 trong bài thơ thất ngôn tứ tuyệt bằng chữ Hán, chưa rõ bắt đầu tác giả, tuy vậy được một số tài liệu cho rằng tác phẩm của Lý thường Kiệt. Theo đó, trong cuộc chiến chống lại quân Tống lần thứ hai (1075-1077), Lý hay Kiệt sẽ sai bạn tâm phúc đọc vang bài bác thơ trong đền rồng thờ Trương Hống, Trương Hát trực thuộc địa phận sông Như Nguyệt, lặng Phong, Bắc Ninh, nhằm khích lệ ý thức quân sĩ Đại Việt.
Bạn đang xem: Sông núi nước nam tác giả là ai
Nam quốc tô hà
Bài thơ “Nam quốc sơn hà” vốn không tồn tại tên. Tựa đề của nó lộ diện trong “Hợp tuyển thơ văn Việt Nam” tập 2 (NXB Văn học, 1976), mang từ tứ chữ đầu trong câu thơ đầu tiên của bài xích thơ. Bài thơ này có nhiều dị bạn dạng khác nhau, phiên bản chữ Hán trong Đại Việt sử ký toàn thư có chép:南國山河南帝居，截然分定在天書。如何逆虜來侵犯，汝等行看取敗虚。Phiên âm Hán Việt:Nam quốc đất nước Nam đế cư, Tiệt nhiên phận định trên thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
“Nam quốc đánh hà” tất cả từ bao giờ?
Trong Lĩnh phái nam chích quái, phần “Truyện hai vị thần sống Long Nhãn, Như Nguyệt” có ghi chép rằng:Năm Thiên Phúc nguyên niên hiệu vua Lê Đại Hành, vua Tống Thái Tổ không đúng Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng lấy quân sang đánh Đại Cồ Việt. Hai bên đối lũy cùng nỗ lực cự với nhau ngơi nghỉ sông Đồ Lỗ. Vua Lê Đại Hành ở ngủ thấy nhị vị Thần hiện về báo mộng. Nhị vị Thần nói cùng với vua, đại ý như sau: “Anh em thần tên là Trương Hống, Trương Hát, là tướng của Triệu Việt vương (Triệu quang Phục). Anh em thần vày nghĩa nhưng mà chết đề xuất được phong làm tướng trong những thần linh, thống lĩnh quỷ binh. Nay quân Tống xâm phạm nước ta, bạn bè thần mang đến yết kiến, thuộc giúp vua tiến công giặc để cứu dân chúng.”Vua Lê Đại Hành tỉnh giấc dậy tức tốc đốt mùi hương khấn cầu thần giúp. Đêm ấy thấy một fan dẫn đoàn âm binh áo trắng và một fan dẫn đoàn âm binh áo đỏ từ phía Bắc sông Như Nguyệt và lại cùng xông vào trại quân Tống nhưng mà đánh. Quân Tống gớm hoàng, lúc này bỗng tất cả tiếng thơ ngâm khủng rằng:Nam quốc tổ quốc Nam đế cư, Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư. Như hà Bắc Lỗ lai xâm lược, Bạch dấn phiên thành phá trúc dư.Dịch là:Sông núi nước nam, vua nam ở, Sách Trời định phận rõ non sông. Cớ sao giặc bắc sang xâm phạm, Bây hãy hóng gươm chém bại vong.Quân Tống nghe thấy, xéo sút lên nhau chạy tan, thua mà về. Vua Lê Đại Hành trở về nạp năng lượng mừng, tróc nã phong mang lại hai vị Thần nhân, một là Tinh Mẫn Đại vương lập miếu thờ tại ngã ba sông Long Nhãn; nhì là Khước Mẫn Đại vương, lập miếu ngơi nghỉ ngã bố sông Nguyệt.
Xem thêm: Full Danh Mục Hồ Sơ Pháp Lý Công Trình Xây Dựng, Danh Mục Hồ Sơ Công Trình Xây
bây giờ bệ hạ mang lại đây Nguyện ra giúp nước phá này giặc Ngô Phán rằng: Tướng quan liêu y như Công đề xuất thời lập miêú thờ trả ơn ngày sau Nhân Bảo ra quân Trên không nghe tiếng người ngâm thơ rằng: nam quốc giang san Nam đế cư Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư Như hà Bắc lỗ lai xâm phạm Hội loài kiến phong è tận khử trừVậy việc cho rằng Lý thường xuyên Kiệt là người sáng tác bài thơ là bắt đầu từ đâu? Trong nội dung bài viết “Lịch sử, thực sự và sử học” được đăng trong báo Tổ Quốc, số 401 tháng 1/1988, giáo sư Hà Văn Tấn tất cả viết: “Không tất cả một đơn vị sử học nào có thể chứng tỏ được rằng bài xích thơ nam giới quốc đất nước Nam đế cư là của Lý thường xuyên Kiệt. Không tồn tại một sử liệu nào cho biết điều kia cả. Sử cũ chỉ chép rằng trong trận chống Tống ngơi nghỉ vùng sông Như Nguyệt, một đêm quân sĩ nghe tiếng ngâm bài thơ kia trong đền rồng thờ Trương Hống, Trương Hát. Có thể đoán rằng Lý thường Kiệt đã cho người ngâm thơ. Đi xa hơn, có thể đoán rằng Lý hay Kiệt là người sáng tác bài thơ. Dẫu vậy đó chỉ với ‘đoán’ thôi, làm sao nói dĩ nhiên được bài xích thơ sẽ là của Lý hay Kiệt.”Lý thường xuyên Kiệt đã áp dụng “Nam quốc tô hà” để khích lệ tướng sĩ, nhưng chắc hẳn rằng ông không phải là người sáng tác của “Nam quốc đánh hà”. (Ảnh: Bìa sách Tranh truyện lịch sử hào hùng Việt nam – NXB Kim Đồng)Trong cuốn sách “Bối cảnh định đô Thăng Long với sự nghiệp của Lê Hoàn”, Hội sử học thành phố hà nội đã cho rằng, “Nam quốc sơn hà” ra đời vào thời chi phí Lê với được Lê Hoàn áp dụng trong trận chiến chống lại cuộc xâm lấn lần trước tiên của quân Tống năm 981.Trong tập san Hán Nôm, số 1-2002, bài viết “Về thời điểm thành lập và hoạt động của bài bác thơ nam quốc tô hà” cũng đã khẳng định về thời gian, vị trí ra đời của bài “Nam quốc tô hà” thông qua việc so sánh 28 nguồn tư liệu không giống nhau. Theo đó, “Nam quốc đánh hà” ra đời gắn liền với cuộc chiến chống Tống năm 981 và nhân vật lịch sử vẻ vang Lê Đại Hành (Lê Hoàn).Bên cạnh đó, bài viết “Nam Quốc tô Hà cùng Quốc Tộ – Hai siêu phẩm văn chương chữ hán ngang qua triều đại Lê Hoàn” đăng trên tập san Hán Nôm số 5 năm 2005, Phó giáo sư Bùi Duy Tân cũng đã xác minh rằng bài xích thơ “Nam quốc tô hà” tất cả từ thời chi phí Lê.